Wél circulair, niet duurzaam

Zet vijf ondernemers bij elkaar in een zaal en gooi het onderwerp ‘circulariteit’ in de groep. De kans is groot dat iedereen wel ‘iets’ doet. De een meer dan de ander misschien, maar vergeleken met een jaar of tien geleden is er iets veranderd. Iedereen weet vandaag de dag waar het over gaat wanneer termen als duurzaamheid en circulariteit vallen. En toch bestaat er soms nog verwarring over de verschillen tussen die twee. Dus hoe verhoudt ‘duurzaamheid’ zich eigenlijk tot ‘circulariteit’? Hieronder een korte samenvatting van wat daarover in publieke bronnen is te vinden.

Gegoochel

Bij duurzaamheid proberen we onze behoeften te vervullen zonder dat het ten koste gaat van generaties na ons. Je gaat er dan van uit dat wat je onttrekt aan de samenleving en de planeet geen gevolgen heeft in de toekomst. Dat gaat ver: het kan om grondstoffen gaan, maar ook om arbeid, welzijn en milieu-effecten. Bij duurzaamheid is een economie gebaseerd op de lange termijn. Sociale rechtvaardigheid, milieubescherming, maatschappelijke vooruitgang en economische groei gaan hand in hand. Geen van die thema’s kan zonder de ander beter worden. Je zou het ‘evenwicht’ of ‘balans’ kunnen noemen, hoewel het verschillende grootheden zijn. En we weten hoe moeilijk het dan meten is. Duurzaamheid vraagt dan ook wat gegoochel voordat zaken in een dashboard zichtbaar zijn.

Spookrijden

Circulariteit daarentegen verwijst naar een economisch systeem dat gericht is op het minimaliseren van afval en het maximaliseren van het hergebruik van materialen. Het draait om het creëren van gesloten kringlopen waarin producten, componenten en materialen worden hergebruikt, gerepareerd, gerecycled of teruggevoerd naar de natuur op een manier die waarde behoudt. Het doel van circulariteit is om de lineaire “onttrekken-produceren-verbruiken-afdanken” benadering te veranderen naar een benadering waarin grondstoffen en producten zo lang mogelijk in de economie blijven. In plaats van afdanken, opnieuw beginnen met hetzelfde product of dezelfde grondstof. Circulariteit is een soort spookrijden op de snelweg van de lineaire consumptiemaatschappij.

Alles

Samenvattend: circulariteit gaat over grondstoffen en materialen terwijl duurzaamheid over alles gaat. Je kunt dan ook best een heel circulair proces hebben zonder duurzaam te zijn. Bijvoorbeeld als je textiel slim hergebruikt waarbij in het proces wel giftige stoffen vrijkomen. Of als je volledig gebruik maakt van gerecyclede materialen, maar met je aandeelhouders alleen over financiële waarde spreekt. Voor circulariteit kun je kiezen. Maar voor duurzaamheid? Dat is in goed Nederlands echt een ‘paradigm shift’.